zondag 30 december 2012

Jaarwisseling: de transannuele illusie

Eigenlijk stelt het niet zo heel veel voor en het is elk jaar hetzelfde. Toch weegt de jaarwisseling psychisch erg zwaar; we hanger er tradities, felicitaties en soms zelfs onrealistisch goede voornemens aan op. Nieuwjaar valt onder het kopje ontastbaar, net als het broeikaseffect, natuurkunde, vakantie en vriendschap. Allemaal heel anders dan bijvoorbeeld brood: dat kun je kopen, opeten en dan is het er niet meer. Nieuwjaar kun je opschrijven, verscheuren en verbranden, maar het is er nog steeds. Het is echter slechts een begrip, of liever; collectief geheugen. Hoe wij erover denken, bepaalt de betekenis en het beeld dat wij ervan hebben. Het collectief geheugen is als een gigantische wifi-laag die om de aarde heen hangt; we weten dat het er is, maken er gebruik van en houden het in stand met verschillende uitzendpunten. Nieuwjaar is algemeen bekend.
Toch staat hier een kanttekening bij, want alles wat ontastbaar is, is onbewezen. (Voor tastbaarheid geldt dat eigenlijk ook, maar daar kom ik later nog wel op terug). Wat ik bedoel is: ontastbaar beeld is slechts een illusie; het is hoe wij het schetsen en inkleuren, maar feitelijk is het gewoon een leegte. Je kan 20 jassen ophangen, maar als er geen kapstok is dan zullen ze toch echt op de grond vallen. Tenzij je doet wat iedereen doet: je houdt je jas gewoon net zolang omhoog totdat er geen kapstok meer nodig is; je draagt je eigen illusie.
Dat wil niet zeggen dat illusies slecht zijn; soms hebben mensen gewoon een steuntje in de rug nodig. Om hun leven te beteren met goede voornemens of zelfs om vertrouwen te krijgen in de wereld met een religie. Het is alleen belangrijk dat je onthoudt dat je je eigen jas blijft dragen, dat je niet je leven ophangt aan een kapstok die er niet is. (Je moet jezelf sowieso niet ophangen aan een kapstok, dat is namelijk een wel héél triest einde van je leven). Het lijkt wel weer die kant op te gaan, maar dit wordt geen anti-religieuze overtuigingsrede. Ik schets er nog wel een leuk beeldje bij om positief te blijven.
Alcohol is ook een soort illusie. Het is alsof de hele wereld anders wordt; iedereen doet en zegt wat hij wil. Maar natuurlijk ben jij degene die het meest verandert. Misschien is alcohol eigenlijk meer een illusie-verwijderaar: het neemt juist de dingen weg die ons normaal blokkeren. Misschien noemen ze het daarom ook wel met een dúbbele tong spreken: je praat niet alleen met je hoofd, maar vooral ook met je hart.
Als we bij de jaarwisseling dus maar ver uit de buurt blijven van de kapstok en ervoor zorgen dat er genoeg illusie-verwijderaar in huis is, dan komt het helemaal goed denk ik. Een heel gelukkig 2013!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten